Ülkemizde yerleşik olarak çalışan, ticaret odalarına ve birliklere kayıtlı ve vergiye tabii olan kişiler transit ticaretin faaliyetinde bulunabilir. Bu kişilere transit tacir denmektedir. Tacirin mal alım satımında dikkat etmesi gereken bazı hususlar vardır. Malın satıcısı ve satılan malın alıcısı birbirlerini tanımamalıdır. Aksi durumda firmalar birbiriyle direk iletişim kurar ve tacir bu durumdan komisyon kazanamaz.

Transit ticareti gerçekleştirirken satın alınan mallar için satıcı firma tacir adına fatura düzenler. Tacir de alıcı firmaya bir fatura düzenlemektedir. Transit ticarette para ödemesi, alıcının size gönderdiği parayı satıcı firmaya göndererek yapılmaktadır.

Alış bedelleri ve satış bedelleri transferleri tacir ile firma arasındaki sözleşmeye göre düzenlenir. Alış bedeli kadar döviz tutarının 180 gün veya ülkelere göre farklı süreler içinde yurt dışından getirilerek bankaya yatması zorunludur.

Alınan malın direk satıcıya ulaşmasına doğrudan transit ticaret denir. Eğer alınan mallar satıcıya ulaşmadan önce transit tacirin ülkesine geliyorsa buna dolaylı transit ticaret denmektedir. Ülkeye gelen mallar geçici depolarda veya antrepolarda vergi veya harç ücreti ödemeden yalnız hizmet bedeli ödeyerek bekleyebilmektedir. Zamanı geldiğinde ise tacir bekleyen malları bulunduğu yerden alıcının bulunduğu yere rahatça göndermektedir.

Gümrük Müşavirinin Transit Ticarette Rolü Nedir?

Gümrükleme alanındaki tüm işlemler sorunsuz ve risksiz olması için gümrük müşavirliği gözetiminde yapılmaktadır. Gümrük müşavirleri ithalat, ihracat ve transit ticaret gümrükleme gibi işlemleri yaparlar. Transit ticarette gümrükleme işlemi yapılırken ülkeye girmeyen ve millileştirilmeyen her türlü mal için ön hazırlık yapıp, ürünlerin alındığı yerden satılacağı yere ulaşana kadar takibini de yaparlar. Böylelikle nakliye, sigorta, depolama gibi işlemler tek elden zorunlu beyannameleri açacaklar raporlama yapacakladır. Tacir gelen transit ticarete konu vergiler ve ilgili mallar ile ilgili mali taahhütler verecektir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 40. maddesinde indirilecek giderler belirlenmiştir. Böylelikle ihracatta belirlenen mükelleflerin hasılatından binde 5’i kadar bir tutar belgesiz olarak gider kaydedilmesine imkân verilmiştir. Belgelendirilmeyen tutarların binde 5’ten daha fazla olması halinde kanunsuz gider olarak kabul edilmektedir.

 Gelir Vergisi Kanunu 40/1 de belirlenen götürü gider uygulamasından:

·         İhracat

·         Yurt dışında inşaat

·         Yurt dışında onarma

·         Yurt dışında montaj ve teknik hizmetler

·         Uluslararası taşımacılık

Gibi faaliyetlerde bulunan, gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin döviz olarak elde ettiği hasılatın binde 5’ini aşmaması şartıyla yararlanabilmektedir.

Transit ticaret ihracat veya ithalat olarak belirtilmediği için bu götürü gider uygulamasından faydalanamayacaktır. İhracat bedelleri hasılat defterlerine kaydedilirken Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından ilan edilmiş döviz alım kurunun esas olarak alınması gerekmektedir. (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Resmi Gazetede bir önceki günün kur tutarını yayınlamaktadır.)